مردم و مصداق های عینی عدالت – حسین نوروزیان*

حضرت آیت الله خامنه ای روز یکشنبه در جمع هزاران نفر از مردم تبریز تصریح کردند: «در زمینه عدالت اقرار می کنیم که عقب مانده ایم». ایشان با تاکید بر ضرورت عذرخواهی از خداوند و مردم به خاطر عقب افتادن در زمینه عدالت افزودند: انشاء الله با همت مسئولان، مردان و زنان کارآمد و مومن در این زمینه نیز پیشرفت خواهیم کرد.
عدالت در جامعه اسلامی به معنای احقاق حق است و به طور کلی واژه عدل در برابر ظلم به کار گرفته می شود. از این منظر، بخشی از تحقق عدالت در جامعه مستلزم عمل به فرامین شرع است اما فراموش نکنیم که چنین کاری نیازمند ساز و کارها و الگوی عملی است تا علاوه بر مسئولان، آحاد جامعه هم با تاسی از آن به تحقق عدالت کمک کنند.
از نظر علمی، تعاریف مطرح شده در حوزه عدالت، دایره ای گسترده را در برمی گیرد. شاید بتوان در قالب تعریف عمومی، به استنباط «برتراند راسل» از این واژه اشاره کرد که عدالت را عبارت از نظامی می داند که آنچه را که به تصدیق عموم، زمینه هایی برای نارضایتی مردم فراهم می کند، به حداقل برساند یا حتی هر چیزی است که اکثریت مردم آن را عادلانه بدانند.
رعایت عدالت شاید یکی از بهترین راهکارها برای ادامه حیات جامعه باشد چرا که کوتاهی در تحقق آن منجر به بروز و فراگیر شدن بی اعتمادی میان مردم و حکومت و نیز، گسست اجتماعی خواهد شد.
با این حال، تحقق عدالت در جامعه فارغ از صدور هرگونه دستورالعمل یا تصویب قوانین برای تسهیل دستیابی به آن یا الزام دستگاه ها برای ارائه برنامه و مواردی از این دست، نیازمند شکل گیری یک تفکر منسجم و ملی میان همه ارکان آن است. باید این باور در اذهان همه مسئولان نهادینه شود که راه رسیدن به قله عدالت، حل چالش ها در زمینه های مختلف از جمله در حوزه اقتصادی و اجتماعی است و حصول نتیجه، به فراهم شدن بستر اعتماد و همبستگی میان آحاد جامعه و مسئولان نیاز دارد.
تردیدی نیست که نظام جمهوری اسلامی در طول چهار دهه گذشته، اقدامات ارزشمند و گام های موثری برای استقرار عدالت در جامعه برداشته است. برای درک آن، کافی است به رسیدگی دولت به افراد فقیر و خانواده های محروم در شهرها و روستاها اشاره کرد. تلاش برای رفع تبعیض ها در حوزه های گوناگون و کمک به برابری شهروندان در عرصه های مختلف فرهنگی، سیاسی، اجتماعی و اقتصادی که جلوه بارز آن در استقرار نظام مردم سالاری دینی و انتخابات دیده می شود، از دیگر نشانه های این تلاش مبارک است.
با این حال، باید پذیرفت هنوز تا رسیدن به عدالت واقعی و آرمان بلند انقلاب اسلامی در جامعه فاصله بسیار داریم.
شاید امروز مردم بیش از هر چیز، تشنه دیدن مصداق های عینی برقراری عدالت و برداشتن گام های عملی از سوی مسئولان در راستای تحقق این خواسته رهبری باشند و در کوتاه مدت، نمایان شدن آثار اولیه این حرکت از جمله در زمینه تحقق شایسته سالاری برای بهره برداری صحیح از امکانات و ظرفیت های کشور، توزیع بهینه امکانات و سرمایه ها در همه مناطق، توانمندسازی هر چه بیشتر اقشار آسیب پذیر، تحقق نظام مالیاتی دقیق، پرهیز از رانت و ویژه خواری، خصوصی سازی واقعی بنگاههای دولتی و در راس همه اینها، مبارزه عینی با فساد در همه وجوه و اشکال آن و به شکل برابر با همه متخلفان، یک مطالبه عمومی باشد.
چنین اقداماتی، می تواند اعتماد عمومی را نسبت به آغاز حرکتی جدی در مسیر استقرار عدالت جلب کند و در ادامه همه، شاهد فراگیر شدن آن در تمام سطوح جامعه باشیم.
رهبر انقلاب در دیدار اخیرشان هشدار دادند خطراتی از جمله ارتجاع، انقلاب را در معرض آسیب قرار می دهد. ایشان حرکت به سمت اشرافی گری، دل سپردن به طبقات مرفه به جای توجه به مستضعفان و قشرهای ضعیف و تکیه و اعتماد به خارجی ها به جای تکیه بر مردم را نمونه های حرکت ارتجاعی خواندند و تاکید کردند: نخبگان جامعه حواسشان جمع باشد، مدیران کشور به شدت مراقب باشند و مردم با حساسیت رفتار ما مسئولان و مدیران را تحت نظر داشته باشند تا اینگونه حرکات ارتجاعی در کشور اتفاق نیفتد.
بی تردید، تحقق عدالت، راه جلوگیری از اینگونه رفتارهای ارتجاعی و زمینه ساز مشروعیت نظام سیاسی است و در نبود آن، قطعا زندگی رضایتبخش توام با آرامش برای همه مردم دست یافتنی نخواهد بود.
تاکید واقع بینانه رهبر انقلاب بر موضوع عدالت، اکنون حجت را بر همه تمام کرده است.
شاید اکنون برای تحقق شعار دهه چهارم انقلاب یعنی «دهه پیشرفت و عدالت» باید مردم آثار عینی و مصداق های عدلت گستری را به شکلی ملموس درک کنند.
————————————————————
*خبرنگار ایرنا

اجتمام**۱۰۲۱

انتهای پیام /*