تحقق فرهنگ گفت و گو با پذیرش رقیب

به گزارش گروه پژوهش و تحلیل خبری ایرنا، هراز گاهی سخن از وحدت و همدلی جریان ها و احزاب سیاسی به گوش می رسد و به نظر می رسد هموار شدن این مسیر نیز با گفت و گو حاصل می شود. با این حال کمتر به این مساله پرداخته شده است که چرا گفت وگو به شکلی نظام مند چندان جدی گرفته نمی شود و تنها اشاراتی به آن می شود.
هر چند در این شکی نیست که سیاست میدانی برای رقابت است از این رو کشاکش میان جریان ها و گروه های سیاسی برای به دست آوردن قدرت امری رایج به حساب می آید. با این حال چنین مساله ای هنگامی محقق می شود که پذیرش دیگری در عرصه سیاسی برجسته شود. بر این اساس پذیرش تنوع و تکثرسیاسی، گسترش پهنای عرصه سیاسی را در پی خواهد داشت. این پهن گسترشدن منجر به جذب حداکثری و دفع حداقلی خواهد شد و در فرایند زمانی روند رو به رشد توسعه سیاسی را هموار می سازد.
نباید این نکته را از یاد برد که پذیرش دیگری زمانی جامه عمل می پوشد و عینی می شود که گفت و گو میان جریان ها و طیف های سیاسی برقرار باشد. به عبارتی دقیق تر یکی از نقطه های تمایز میان مونولوگ (تک گویی) و دیالوگ(گفت و گو) پذیرش دیگری و تسامح نسبت به رقیب است. زیرا در صورتی که نگاهی سلبی و طردی نسبت به یکدیگر وجود داشته باشد و باب تسامح بسته شود، نمی توان انتظار فروکاسته شدن از نقاط تمایز شد.
اگر هر جریان سیاسی ساز خود را بزند و با تک روی و نگرشی تک بعدی عمل کند، هم افزایی شکل نمی گیرد و رویکرد جزیره ای به سویه غالب تبدیل می شود. به ویژه آن که بسیاری از مشکلات و موانع توسعه کشور را می شود با همراهی هم از سر راه برداشت.
رویکرد گروه گرایانه و مشورت ناپذیری میان جریان های سیاسی در فرایندی بلند مدت، جامعه را دچار آسیب ها و آفت هایی همچون مشورت ناپذیری، تک سویه نگری و جزم اندیشی نسبت به گروه های سیاسی می سازد. این مساله گروه نگری را به سکه رایج بازار سیاست تبدیل کرده و جامعه را از وحدت باز می دارد.
در این میان افراد شاخصِ جریان ها و احزاب سیاسی می توانند امکان های گفت و گو را فراهم سازند. بر این اساس بخش برجسته ای از گفت و گوهای سیاسی میان سیاست ورزان و کارگزاران شکل می گیرد.
تجربه تاریخی نشان داده است با توجه به اثر پذیری سرمایه های اجتماعی از گروه های مرجع و افراد شاخص جریان های سیاسی، باز بودن دریچه های گفت و گو و تحمل رقیب می تواند اثرات مثبتی را در سرمایه های اجتماعی ایجاد کند. همچنین می تواند زمینه های پذیرش و گفت و گو را در ساحت اجتماعی مهیا سازد.
با توجه به این که نوعی گرایش رشد یابنده به سمت گفت و گو، وجه غالب همه جوامع جهانی در صورت های مختلف شده است. از این رو، نقش نخبگان در بسترسازی شرایط و امکان های گفت و گو می تواند پیوندی میان عرصه نظری و عملی ایجاد کرده و توان توسعه ای را مضاعف سازد. از این رو رشد و تقویت گفت وگو میان نخبگان و کنشگران سیاسی بستر ساز پیشرفت می شود.
یکی از پایه های اصلی نظام جمهوری اسلامی ایران، اسلامیت است. در اسلام مساله شورا ومشورت از اهمیت بسیاری برخوردار است. همچنین اصل جمهوریت به عنوان دیگر اصل نظام سیاسی ایران است. جمهوریت دارای پایه ها و بن مایه هایی همچون تکثرگرایی، امکان حضور و تصمیم گیری برابر در عرصه سیاسی برای همه جریان های سیاسی و اصل مشارکت است. به این ترتیب هر آفتی بر پیکر این بن مایه ها و اصول، مشروعیت و مقبولیت یک نظام سیاسی را دچار خدشه و آسیب می سازد.
بی شک توجه به منافع، نتیجه بخش بودن، عقلانیت و واقع گرایی و توجه خاص به منافع مشترک از مهمترین مولفه های گفت و گوهای اثربخش است.
تا زمانی که قاعده سیاست ورزی رعایت و احترام به رقبا در نظر گرفته نشود، طرد و نگرش سلبی به رقبا تبدیل به امری فراگیر می شود. نتیجه اینکه چنین امری به کاهش مشارکت و اعتماد در فضای اجتماعی و سیاسی می انجامد که آفتی بزرگ در راه رسیدن به توسعه ای پایدار و همه جانبه است.
همچنین گفت و گو و همدلی جریان های سیاسی منجر به آن می شود که منافع ملی محدود به خواسته های گروهی و جناحی نشود. به ویژه در عرصه مناسبات بین المللی می توان با اتخاذ رویکردهای غالب و نزدیک به هم در عین برخی اختلاف سلیقه ها، انسجام و همبستگی ملی را تقویت کرد.

پژوهشم**۴۵۸**۱۶۰۱**خبرنگار: محمد ستاری ** انتشار : شهناز حسنی
ایرنا پژوهش، کانالی برای انعکاس تازه ترین تحلیل ها، گزارش ها و مطالب پژوهشی ایران وجهان، با ما https://t.me/Irnaresearch همراه شوید.

انتهای پیام /*